Các bác sĩ thường kết hợp giữa lối sống lành mạnh và sử dụng thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật phù hợp với từng thể bệnh để kiểm soát và cải thiện tình trạng này,. Tùy vào triệu chứng chiếm ưu thế – như tim đập nhanh, rối loạn tiêu hóa, mất ngủ hay lo âu – bác sĩ có thể kê các loại thuốc hỗ trợ ổn định thần kinh, điều hòa hoạt động tự động của cơ thể, giúp bệnh nhân dần phục hồi thể trạng và tinh thần.
Hiểu đúng về rối loạn thần kinh thực vật là gì?
Rối loạn thần kinh thực vật (Autonomic Nervous System Disorders) là tình trạng ảnh hưởng đến các chức năng tự động của cơ thể – những quá trình vốn diễn ra một cách âm thầm mà chúng ta không cần phải điều khiển, như nhịp tim, huyết áp, tiết mồ hôi, hô hấp hay tiêu hóa.
Căn bệnh này xuất phát từ sự mất cân bằng giữa hai hệ thần kinh chính: giao cảm và phó giao cảm. Trong khi hệ giao cảm chuẩn bị cơ thể đối phó với tình huống căng thẳng (tăng nhịp tim, giãn đồng tử…), thì hệ phó giao cảm lại có nhiệm vụ làm dịu mọi thứ (giảm nhịp tim, thúc đẩy tiêu hóa…). Khi hai hệ này không phối hợp nhịp nhàng, cơ thể sẽ bắt đầu phản ứng sai lệch – ví dụ như tim đập nhanh bất thường, huyết áp dao động, hoặc rối loạn tiêu hóa mà không rõ nguyên nhân.
Một trong những hướng điều trị được áp dụng phổ biến hiện nay là sử dụng thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật kết hợp với liệu pháp hỗ trợ thể chất và tinh thần. Thuốc có thể giúp ổn định hoạt động của hệ thần kinh, giảm đau, cải thiện nhịp tim và tăng cường khả năng thích nghi của cơ thể với những tác động từ môi trường bên ngoài.
Nhận diện triệu chứng trước khi sử dụng thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật
Rối loạn thần kinh thực vật là tình trạng ảnh hưởng đến chức năng điều phối tự động trong cơ thể, và các biểu hiện lâm sàng thường phụ thuộc vào loại sợi thần kinh bị tổn thương.
Rối loạn cảm giác
Người bệnh có thể gặp tình trạng mất cảm giác, cảm giác bất thường hoặc đau đớn không rõ nguyên nhân. Những biểu hiện như tê bì, ngứa râm ran, đau nhói như kim châm hoặc cảm giác nóng rát thường gặp ở tay, chân và các chi. Một số người mô tả cảm giác “chết cảm giác” hay “nặng nề” ở vùng cơ thể bị ảnh hưởng.
Suy giảm vận động
Khi dây thần kinh ngoại biên bị tổn thương, khả năng điều khiển vận động của cơ thể bị suy yếu. Bệnh nhân có thể gặp tình trạng teo cơ nếu không vận động trong thời gian dài, đặc biệt là các cơ nhỏ ở chi dưới.
Việc điều khiển các động tác tinh tế trở nên khó khăn, ví dụ như cài cúc áo, viết lách hoặc nhấc chân khi đi bộ. Trường hợp nặng hơn, người bệnh có thể xuất hiện dáng đi bất thường, gọi là “dáng đi chân rủ”, do các cơ nâng bàn chân bị yếu, khiến ngón chân dễ quệt vào mặt đất khi bước.
Nhóm thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật hiệu quả cao
Trong quá trình điều trị rối loạn thần kinh thực vật, việc kiểm soát các triệu chứng đi kèm như mất ngủ, lo âu là một phần không thể thiếu. Bác sĩ thường kết hợp sử dụng một số thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật có tác dụng hỗ trợ giấc ngủ và làm dịu hệ thần kinh.
Thuốc cải thiện giấc ngủ, giảm lo âu
Một số loại thuốc thường được chỉ định bao gồm: amitriptylin, nortriptylin, venlafaxin – thuộc nhóm thuốc chống trầm cảm. Những loại thuốc này không chỉ giúp ổn định tâm trạng mà còn có tác dụng an thần nhẹ, hỗ trợ người bệnh dễ ngủ và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, để tránh phụ thuộc thuốc, thời gian sử dụng nên được giới hạn trong thời gian ngắn và luôn có sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.
Mặc dù mang lại hiệu quả nhất định, các loại thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật này cũng có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn như: buồn ngủ quá mức, hoa mắt, chóng mặt, tim đập nhanh, hạ huyết áp khi thay đổi tư thế, rối loạn tình dục hoặc cảm giác mất phương hướng tạm thời.
Thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật hỗ trợ giảm tiết mồ hôi
Tăng tiết mồ hôi là một trong những biểu hiện phổ biến và gây phiền toái trong các trường hợp rối loạn thần kinh thực vật. Triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý người bệnh. Trong phác đồ điều trị, một số thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật được sử dụng nhằm kiểm soát tình trạng tăng tiết mồ hôi, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người mắc.
Một số hoạt chất phổ biến như glycopyrrolate hoặc botulinum toxin (Botox) thường được kê đơn nhằm ức chế hoạt động của tuyến mồ hôi. Các thuốc này có khả năng làm giảm đáng kể lượng mồ hôi tiết ra ở các vùng như nách, lòng bàn tay hoặc bàn chân – những nơi dễ bị ảnh hưởng nhất bởi rối loạn hệ thần kinh thực vật.
Nhóm thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật hỗ trợ cải thiện tim mạch
Một trong những biểu hiện thường gặp ở người mắc rối loạn thần kinh thực vật là tim đập nhanh, hồi hộp hoặc huyết áp dao động bất thường. Để kiểm soát các triệu chứng này, bác sĩ thường chỉ định một số loại thuốc tim mạch đặc hiệu – đây cũng là một phần quan trọng trong phác đồ thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật hiện nay.
Các loại thuốc thần kinh như Acebutolol, Atenolol, Betaxolol, Bisoprolol, Carvedilol thuộc nhóm chẹn beta được sử dụng phổ biến để ổn định hoạt động của tim. Chúng có khả năng điều hòa nhịp tim, làm giảm huyết áp và làm dịu cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực – những triệu chứng thường gặp ở người mắc rối loạn thần kinh thực vật..
Lời kết
Để đạt được hiệu quả lâu dài và hạn chế tối đa nguy cơ tái phát, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ chuyên khoa, bao gồm cả việc dùng đúng loại thuốc điều trị rối loạn thần kinh thực vật nếu có chỉ định phù hợp. Đừng quên theo dõi Kiến thức y khoa để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích.